Göz Kapakları (Palpebra)
Evcil hayvanlarda bir üst, bir alt ve bir de üçüncü göz kapağı olmak üzere üç göz kapağı bulunur. İnsanlarda 3. göz kapağı indirgemeye uğrayarak, plica seminularis conjunctiva’ ya dönüşmüştür.
Üst ve Alt Göz Kapakları:
Taban kısımları ile orbita halkası üzerine otururlar ve kapandıkları zaman göz yuvarlağının serbest yüzünü örterler. Serbest olan kenarlar (limbus palpebralis), göz kapakları yarığını (rima palpebrarum) sınırlandırır. Üst göz kapağı, alt göz kapağından daha büyük ve hareketli olup, üzeri örtü kılları ve tek tük dokunma kılları ile örtülüdür.
Çukur olan iç yüzleri (facies posterior palpebrarum) ise; conjunctiva adını alan mukoza ile örtülüdür. Göz kapaklarının serbest kenarları (limbus palpebralis) üzerinde uzun ve sert olan kirpikler (cilia) bulunur.
Göz kapaklarının iç kenarları üzerinde Glandula tarsale akıtıcı kanallarının delikleri bulunur. Kapaklar medialde Angulus oculi medialis, lateralde ise Angulus oculi lateralis ile açı yaparlar ve burada commissura palpebrarum medialis (nasalis) ve lateralis (temporalis) oluştururlar.
Yuvarlakça olan medial göz açısı içinde az çok kıllarla örtülü bir kabartı halinde caruncula lacrimalis bulunur. Bu caruncula, yağ ve ter bezlerine sahiptir.
Göz kapakları 4 kattan oluşmuştur:
1.Deri
2.Kas tabakası (M. orbicularis oculinin pars palpebralis’i, M. ciliaris – üst göz kapağı)
3.Bağ doku
4.Tunica conjunctiva
Bunlar içinde hastalıklar yönünden en çok bilinmesi gereken Tunica conjuntiva’ dır. Bu kat çok katlı yassı epitelden oluşan ve soluk pembe renk gösteren bir tabakadır. Conjunctiva palpebrarum ve conjuctiva bulbi’den ibarettir.
Üçüncü göz kapağı ( palpebra tertia): Medial göz açısı içinde bulunan bu kapak, diğer kapaklarla birlikte göz yuvarlağının korunmasını sağlar. İki kısımdan oluşmuştur:
1.Konjunktiva kıvrımından oluşan Membrana nictitans,
2.Cartilago palpebra tertia’dır.
Membrana nictitans’ ın bulbus oculi tarafındaki iç yüzünde köpek ve koyunlarda lenf follikülleri bulunur. Palpebra tertia’ da bulunan Glandula palpebra tertia superficialis’ in sekresyonu, akıtıcı kanallarla göz kapakları içine dökülür.
