Fentanil

Veteriner hekimlikte, fentanil öncelikle köpeklerde ve kedilerde postoperatif ağrı , kronik ağrı ve spesifik olmayan(örneğin, kanser, pankreatit, aortik tromboemboli, peritonit vb. ile ilişkilidir) şiddetli ağrıların kontrolünde yararlı olduğu gösterilmiştir.  Perioperatif enjekte edilebilir fentanil, ameliyat sırasında inhalasyon anestezisi gereksinimlerini de azaltabilir; bu durum, özellikle kalp yetmezliği olan hastalarda özellikle avantajlı olabilir.

Fentanil bir mu opiat agonistidir. Mu reseptörleri öncelikle beynin ağrı düzenleyici bölgelerinde bulunur. Opiyatların analjezi, yerinde duramama, solunum depresyonu, fiziksel bağımlılığı, miozis ve hipotermik etkilerine katkıda bulundukları düşünülmektedir. Opiat analjezikler için reseptörler limbik sistem, omurilik, talamus, hipotalamus, striatum ve orta beyinde yüksek konsantrasyonlarda bulunur. Ayrıca gastrointestinal sistem, idrar yolu ve diğer düz kaslar gibi dokularda bulunurlar.

Tek doz IV enjeksiyon ile kullanıldığında, fentanil nispeten kısa bir etki süresine sahiptir (15-30 dakika). Köpeklere 10 mcg / kg IV bolus olarak uygulandığında, fentanil hızla dağılır ve büyük miktarda dağılım gösterir (5 L / kg). Terminal eliminasyon yarılanma ömrü yaklaşık 45 dakikadır; Toplam eliminasyon 78 mL / dak / kg’dır. Kedilerde IV uygulamadan sonra yarılanma ömür yaklaşık 2,5 saattir.

Fentanil, kendisine veya ürünün herhangi bir bileşenine karşı bilinen aşırı duyarlılığı olan hastalarda kontrendikedir.

Potansiyeli nedeniyle, fentanil enjeksiyonu sadece hastaların yeterince izlenebildiği ve desteklendiği durumlarda kullanımını bilen profesyoneller tarafından kullanılmalıdır.

Diğer CNS depresanlar ile dikkatli kullanın.  Özellikle fentanil transdermal patch uygulamasından birkaç saat sonra, diğer opiatlar verilecek ise opiatların dozajlarının azaltılması gerekebilir. Transdermal fentanil geriatrik, çok hasta veya güçsüz hastalarda ve önceden var olan solunum problemi olan hastalarda dikkatli kullanılmalıdır. Ateşli hastalar fentanil emilimini arttırabilir ve daha fazla takip gerektirecektir. Uygulanan fentanil patch eksojen ısı kaynaklarına (ısıtma yastıkları vb.) maruz kalmasına izin vermeyin. Artan ilaç salınımı ve emilim ölümcül sonuçlara neden olabilir.

Doz ile ilişkili solunum, CNS ve dolaşım depresyonu (bradikardi), fentanil enjeksiyonu ile birincil yan etkilerdir.

Fentanil transdermal bant ile ilişkili solunum depresyonu ve bradikardi en çok görülen yan etkilerdir. Transdermal bant bölgesinde döküntüler bildirilmiştir ve bunlar meydana geldiğinde transdermal bant çıkarılmalıdır. İdrar tutma ve kabızlık oluşabilir. Bant uygulamasından sonra ateşi gelişen hastalarda fentanil emiliminin artmaması nedeniyle, bant kaldırılmalıdır. Bazı hastalar uygulamadan sonra rahatsızlık veya heyecan gösterirler; asepromazin veya diğer hafif sakinleştiriciyle hafifletebilinir.

Dikkatli kullanıldığında kullanım için güvenlidir. Laboratuvar hayvanlarında yapılan çalışmalar bazı riskler ortaya çıkarmış olabilir, ancak bu ilaçlar güvenli görünmektedir. Köpekler ve kediler ya da bu ilaçlar, hayvanın doğuma yakın zamanda uygulanmazlarsa güvenlidir.

Çoğu narkotik agonist analjezikler süte geçer, ancak emziren yavruların üzerindeki etkiler önemli olmayabilir.

Doz aşımı çoğu türde derin solunum ve / veya CNS depresyonu oluşturabilir. Yenidoğanlar bu etkilere yetişkin hayvanlardan daha duyarlı olabilirler. Diğer toksik etkiler arasında kardiyovasküler kollaps, titreme, boyun sertliği ve nöbetler sayılabilir. Naloxone, solunum depresyonunun tedavisinde tercih edilen ajandır. Masif aşırı dozlarda nalokson dozlarının tekrar edilmesi gerekebilir. Ağır solunum depresyonu olan olgularda mekanik solunum desteği de düşünülmelidir.

-Azole Antifungaller (ketokonazol, itrakonazol, flukonazol): Fentanil metabolizmasını inhibe edebilir

-Narkotikler, sedatif ve hipnotikler, genel anestetikler, fenotiyazinler, trankilizanlar, iskelet kası gevşetici ajanları ile sedasyon oluşturucu antihistaminler ve alkollü içecekler gibi diğer merkezi sinir sistemi depresanları ile beraber kullanıldığında ek depresan etkiler oluşturabilir; yetersiz ventilasyon, düşük tansiyon ve derin sedasyon veya koma görülebilir.

-Makrolid Antibiyotikler (eritromisin, klaritromisin): Fentanil metabolizmasını inhibe edebilir

-Rifampin: fentanil metabolizmasını artırabilir

-Varfarin: Opiyatlar antikoagülan aktiviteyi artırabilir.

! Köpekler:

Fentanil Enjekte edilebilir:

a) perioperatif ağrı için: Bu çalışmada incelenen kombinasyonu köpeklerde analjezi sağlamak üzere, genel anestezi sırasında kullanılabilir.

Fentanil Transdermal:

Resim Doç. Dr. Zeynep PEKCAN’ın sunumundandır.

Not: Postoperatif ağrı için birincil analjezik olarak kullanılacaksa, , “terapötik” düzeylerin elde edilmesi için ameliyattan belli saatler öncesinde takilması gereklidir. Genellikle köpeklerde = 12-24 saat ; kediler = 6-24 saat önce takılması gerekli olabilir.

Aşağıdaki dozaj rejimi Minnesota Veteriner Tıp Merkezi Üniversitesi kullanılmış ve Dr Lynelle Graham tarafından sağlanan bilgilerden uyarlanmıştır: yalnız fentanil bandı yeterli analjezi sağlamayabilir, dikkatle takip edilmelidir. Fentanil bandı, akut cerrahi ağrı veya ağır travma ağrısı (kırıklar, torakotomi karşısında kronik ağrı, mat ağrı ve spesifik olmayan, yaygın ağrı (peritonit, pankreatit, kanser, aort tromboemboli vb.) tedavisinde etkilidir. Akut cerrahi ağrı veya ağır travmatik ağrı (kırıklar, torakotomiler, HBC / travmatik yaralanmalar / kafa travması) karşısında, bir fentanil bant ile sağlanan analjezi yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle, bu hastalarda ağrı rahatlaması için bant ek bir analjezik olarak kullanılmalıdır. Hasta ateşli ise, fentanil bant kullanmayın.

 Bu hastalara 25 mcg / saat’lik bir bant ½ dozlanabilir, yani, zarın sadece yarısı hastanın cildine maruz kalır (diğer yarısını bantla örtün): bantı ikiye bölemeyin.  Sedasyondan kaçınmak için, pediatrik, geriatrik ve sistemik hasta kedi ve çok küçük köpekler için “yarım bant” dozu istenebilir, ancak bu tartışmalıdır.

Konumunuzu seçin:

Köpek: Toraks, kasık bölgesi, metatarsal / karpal alanlar, kuyruk tabanı

Kedi: Lateral toraks, kasık bölgesi, metatarsal / karpal alanlar; Kuyruk tabanı

! Kediler:

Fentanil Enjekte edilebilir:

a) Perioperatif ağrı için: 2–3 mcg / kg IV artı 2–3 mcg / kg / saat IV infüzyon