Köpeklerde Babesiosis
Babesia canis enfeksiyonu, İxodidae ailesine bağlı keneler tarafından nakledilmektedir.
Klinik Bulgular
Klinik bulgular, Babesia spp. türüne, hayvanın yaşına ve bireysel özelliklerine, konakçı immunitesine, splenektomi uygulanıp uygulanmamasına, enfeksiyonun safhasına, eş zamanlı hastalıklara ve coğrafi konuma (farklı babesia türleri ve/veya serotiplerinin dağılımı) bağlı olarak değişmektedir. Köpeklerde babesiosis klinik olarak perakut, akut, kronik ve subklinik veya komplike ve komplike olmayan olarak sınıflandırılmaktadır.
Komplike olmayan babesiosis’te tipik olarak parazitemi ve akut hemoliz ile ilgili bulgular görülmektedir. Ateş, anoreksi, depresyon, soluk mukoz membranlar ve splenomegali gibi bulgular gözlemlenmektedir. Bu form aneminin şiddetine göre; hafif, orta ve şiddetli olarak ayrılmaktadır. Komplike olmayan hafif anemili babesiosis olguları komplike olmayan şiddetli anemili olgulara kadar ilerleyebilir.
Babesiosisin komplike formu yalnızca hemolitik süreç ile açıklanamaz. Akut renal yetmezlik, merkezi sinir sitemi bulguları (serebral babesiosisle ilgili olabileceği gibi hipoglisemiden kaynaklanan neurolojik bulgulardan da kaynaklanabilir), akut respiratorik yetmezlik sendromu, hipotansif şok, hemokonsantrasyon, ikterus, hepatopati,
rhabdomiyolisis, yaygın intravasküler koagulasyon (DİC), koagulopati ve immun ilişkili hemolitik anemi gibi problemlerle birlikte görülmektedir. Gastrointestinal bulgular, myelji, oküler bozukluklar, üst solunum sistemi bulguları, kardiyak bulgular, ekstremitelerde nekroz asites ve ödem daha az yaygın komplikasyonlardır. Nörolojik bulgular ve babesioisin aynı anda görülmesi serebral babesiosis olarak tanımlanmaktadır. İnkordinasyon, arka ayaklarda parazi, kas tremorları, nistagmus, anizokori, aralıklı bilinç kaybı, nöbetler, uyuşukluk, koma hali, saldırganlık ve çırpınma gibi klinik işaretler gözlenmektedir.
Perakut form, daha çok yavru köpeklerde gözlenmekte ve klinik bulgular 24 saatten daha kısa sürede ortaya çıkmaktadır. Şiddetli intravasküler hemoliz ile birlikte soluk mukoz membranlar, hemoglobinüri, vaskulitis, vaskuler durgunluk ve geniş doku hasarı görülmektedir. Hızla gelişen dolaşım yetmezliğine bağlı hipotansif şok ve pulmoner ödem sonucu ölüm görülmektedir.
Akut formda, hemolitik anemi ile birlikte depresyon, ateş, iştahsızlık, letarji, dehidrasyon, soluk mukoz membranlar, sarılık, solunum güçlüğü ve hızlı nabız gözlenmektedir. Bu formda hemoglobinemi ve hemoglobinüri görülmekte, splenomegali ve lenfadenopatide tespit edilebilmektedir. Söz konusu bulgularla birlikte, baş ve bacaklarda ödem, peteşiyel kanama, keratitis, iritis, stomatitis, gastritis, myositis, asites, diyare ya da konstipasyon görülebilmektedir. Ölüm genellikle, kalp yetmezliği ve akut solunum yetmezliği sonucu meydana gelmektedir.
Kronik formda klinik belirtiler belirgin değildir. Aralıklı ateş, iştahsızlık, kondisyon kaybı, hafif derecede anemi ya da sarılık görülebilmektedir. Bu form 1–3 ay sürebilir. Kronik forma yakalanan köpekler ya iyileşme belirtileri gösterir ya da kaşeksi nedeniyle ölür. İyileşen köpekler bağışıklık kazanır. Eğer bu köpekler endemik bölgede bulunuyorlarsa, bağışıklık yaşam boyu devam eder.
Sub klinik form genellikle endemik bölgelerde görülmekte ve konakçı immun sistemi ile parazit arasında hassas bir denge bulunmaktadır. Enfeksiyon eş zamanlı hastalıklar (ör: Ehrlichiosis), immun yetmezlik, stres, immunsupresif tedavi gibi durumlarda klinik form tekrar ortaya çıkabilmektedir.
Babesiosis Birçok olguda kan paraziti ya da kene ile nakledilen hastalıklarla birlikte görülmektedir. Özellikle Ehrlichia canis ile birlikte enfeksiyona neden olmaktadır ve genç köpeklerde bu iki etken birlikte olduğunda ölümcül enfeksiyonlar gelişebilmektedir. E. canis ile birlikte görülen enfeksiyonlarda, E. canis immunsupresyonun önemli derecede kaynağıdır. Bununla birlikte Hepatazoon spp, Hemobartonella spp, Leishmania spp, Borella spp ile birlikte de enfeksiyon görülmektedir.
Prognoz
Enfeksiyonun gidişinde hasta hayvanın yaşı ve etkenin türü ve virulansı önemli rol oynar. Erken ve doğru teşhis enfeksiyonun prognozunu önemli ölçüde etkiler. Teşhiste geç kalınmış ise ( şiddetli anemi , taşikardi , MSS
semptomları , hemoglobinüri vb. gibi ) tedavinin fazla değeri kalmaz ve prognoz kötüdür.
Koruma ve Kontrol
Enzootik stabilitenin korunması esastır. Kenelerle mücadele enfeksiyonun kontrol altına alınmasında önemli rol oynayabilir. Endemik bölgeye girecek hayvanların 1 ay süre ile karantinaya alınması ve bu süre içerisinde 4 kez uzun etkili oxytetracyclinlerle tedavisi yararlı olabilir.